"Lịch sử hào hùng của Liverpool FC"

Nếu không có quyết định táo bạo của một người thì có lẽ đội bóng Liverpool sẽ không tồn tại. Khi Everton bỏ lại Anfield với lý do giá thuê đất tăng cao vào năm 1892, người chủ đất khi đó ông John Houlding đã cùng với một số người khác quyết định ở lại nơi này và cùng nhau tạo lập nên một câu lạc bộ với những cầu thủ không thật xuất sắc như người anh em Everton, ông muốn những trận cầu tuyệt vời sẽ mãi còn được diễn ra trên nền cỏ ấy cùng với tham vọng tạo lập nên một đế chế mới, và cái tên Liverpoolfc đã được chọn để đặt cho đội bóng, nó cũng bình dị như những người dân nơi thành phố cảng này, để từ đó những huyền thoại được dệt nên đầy kiêu hãnh.

Có lẽ khi quyết định thành lập clb John Houlding cũng không hề nghĩ tới những thành công mà đội quân của mình có thể làm được. Trong suốt quãng thời gian hơn 100 năm chưa một clb nào ở Anh có thể sánh ngang với Liverpool về những vinh quang mà đội bóng đã có. Chuỗi thành vinh quang ấy luôn khiến các đối thủ phải nhìn Liverpool với ánh mắt kiêng nể; 18 lần vô địch quốc gia, 7 lần được vinh danh tại giải đấu lâu đời nhất thế giới FA Cup, cũng tương tự đối với Cup liên đoàn, 5 lần bước lên đỉnh cao của Châu Âu với chiếc cup Champions League danh giá và 3 lần là chủ sở hữu UEFA Cup. Liverpool niềm tự hào của thành phố cảng với 800 năm bề dày lịch sử, niềm tự hào của bóng đá Anh.

Liverpoolfc đội bóng mang trên mình bao vinh quang nhưng cũng thấm đầy máu và nước mắt. Đó là những giọt nước mắt của ngày vinh quang của niềm vui chiến thắng nhưng cũng là máu, nước mắt của những tấn bi kịch. Có lẽ chưa một đội bóng nào lại mang trên mình nhiều nỗi đau tới thế, 2 thảm hoạ lớn nhất của thế giới bóng đá đều gắn với cái tên Liverpool. Vâng Heysel và Hillsborough, đã đánh chìm con tàu vĩ đại đang trên đà chinh phục cả nhân loại, nó giống như tảng băng trôi đã đánh chìm con tàu Titanic, niềm kiêu hãnh của nước anh của những người dân Liverpool.

Lần lượt các vị hlv đều ra đi trong ngậm ngùi bởi không làm tròn lời hứa mang lại ánh hào quang cho mảnh đất này. Gerard Houllier có lẽ là người đã gần kề với ngày ấy nhưng rồi cũng chỉ là ánh sáng của một ngôi sao băng loé sáng rồi lụi tắt trên nền trời đêm thăm thẳm. Nhưng niềm tin tuyệt đối của những người hâm mộ, sự miệt mài không ngừng nghỉ đã được trả công. Vinh quang tại Istanbul đã một lần nữa gọi về những tháng ngày oai hùng của quá khứ. Những lớp cầu thủ trẻ Gerrard, Carrargher, Finnan, Alonso hay Luis Garcia đang nối tiếp bước chân của những bậc đàn anh đi trước, họ đang cùng viết nên những trang sử hào hùng, viết tiếp những trang sử vẻ vang đã bị bỏ quên trong suốt khoảng thời gian dài…

Liverpool được John Houlding, một thương nhân địa phương và sau này là thị trưởng thành phố này, thành lập năm 1878.

Họ bắt đầu chơi tại Anfield Road, sân vận động này được thuê từ người bán bia John Orrell. Everton được thành lập trước, cùng chơi chung bóng ở sân này và cùng chung câu lạc bộ. Tuy nhiên, đến năm 1892, câu lạc bộ được chia làm 2 nhóm riêng. Một nhóm chuyển về Goodison Park, đó là Everton. Còn Houlding và một số người ở lại Anfield Road, và đội bóng áo đỏ huyền thoại chính thức mang tên Liverpool Football Club.

Bạn của Houlding, John McKenna, được bổ nhiệm làm HLV trưởng và ông đã đi ngay đến Scotland để tuyển mộ cầu thủ. Sau đó 1 năm, McKenna quyết định đăng ký thi đấu tại vòng loại, để được tham dự giải đấu Football League.

Mặc dù lần đầu tiên thi đấu tại giải hạng nhất, LFC vẫn tiếp tục làm cái bóng của người hàng xóm Everton, và những cư dân địa phương không muốn xem những gã Scots đá bóng.

Họ đã thất bại trong mùa bóng đầu tiên và bị buộc phải xuống thi đấu tại giải hạng hai. Ngay lập tức McKenna đã thề rằng sẽ đưa LFC trở lại hạng nhât sau 12 tháng. Họ đã chiến đấu như những chiến binh thực sự và McKenna đã thực hiện được lời hứa của mình, LFC thăng hạng. Lần này họ xếp chung cuộc ở vị trí thứ 5, cao hơn địch thủ Everton.

LFC vô địch lần đầu tiên ở mùa giải 1900/01, nhưng buồn thay, 2 năm sau đó họ lại ...xuống hạng. Sau 1 năm “vui vẻ” ở giải hạng hai, họ lên hạng và ngay lập tức vô địch mùa giải kế tiếp, đó là năm 1904/05. Sau giải thưởng này, để cảm ơn người hâm mộ và mở rộng sân vận động, LFC cho xây khán đài Spion Kop. Đó là tên của một quả đồi ở Natal, nơi đó một trung đoàn vùng Merseyside đã chịu tổn thất rất nặng nề trong cuộc chiến Boer (Nam Phi). Ba trăm người, trong đó rất nhiều người Liverpool, chết trong việc phá vây ở Ladysmith. "Spion Kop" tiếng địa phương nghĩa là “điểm thắng” (vantage point). Năm 1928, SVĐ này được mở rộng và làm mái che, chứa được khoảng 30,000 người.

LFC vô địch 2 lần sau Thế chiến 1, nhưng bị tụt hạng sau Thế chiến 2, mặc dù họ đã đánh bại Arsenal trong trận chung kết FA CUP năm 1950. Họ trở lại hạng nhất năm 1953/54. Và sau đó, vị cứu tinh Bill Shankly xuất hiện

PHẦN I: CHÁY BỎNG NIỀM TỰ HÀO QUÁ KHỨ

Người dân Liverpool luôn nhắc tới cụm từ "Ngày hôm qua". Bởi với họ, ngày hôm qua đồng nghĩa với chiến thắng, với vinh quang rực rỡ. Ít có nơi đâu sự ám ảnh của quá khứ lớn như thành phố bên dòng sông Mersey này. Từng bị tàn phá nặng nề sau thế chiến II, hiện đang lâm vào suy thoái kinh tế trậm trọng với 30% dân số thất nghiệp, nhưng người Liverpool luôn cháy bỏng một niềm tự hào về "Ngày hôm qua". Bốn thành viên ban nhạc huyền thoại The Beatles đều sinh ra tại nơi đây và từng có những buổi biểu diễn đầu tiên tại những hầm rượu tồi tàn của thành phố vào những năm 60. Và cũng chính nơi đây đã sản sinh ra một đội bóng mà tiếng tăm đã lừng lẫy khắp địa cầu: Liverpool FC.
Lịch sử Liverpool FC có lẽ chỉ gói gọn trong 40 năm - dẫu đội bóng "Áo đỏ" đã có hơn 100 năm tồn tại. Chỉ khi Shankly tới Anfield Road năm 1959, Liverpool mới thực sự "tồn tại" trong lòng những người hâm mộ bóng đá thế giới, mới là hình ảnh của một Liverpool FC vĩ đại. Trong 40 năm ấy, biết bao truyền thuyết được tạo dựng, biết bao kỹ lục bị phá vỡ, biết bao ngôi sao rực sáng tại Anfield.
Nhưng cũng phải nhắc tới ngày Liverpool FC chào đời, một cuộc chia tách với người anh em Everton, đội bóng sau này luôn "Mặt trăng Mặt trời" với Liverpool trong các trận Derby của thành phố. Sự ra đời của Liverpool khá độc đáo: do giá thuê đất tăng, Everton bỏ khu đất nằm ở Anfield Road mà John Houlding, một người kinh doanh bất động sản, cung cấp. Houlding gấp rút xây dựng một đội bóng để chơi trên chiếc sân trống ấy, và Liverpool FC ra đời.
Trong những năm "tiền Shankly", Liverpool không phải không có nhũng giây phút thăng hoa. Họ từng 5 lần giành chức VĐQG và đã sản sinh ra một loạt ngôi sao lớn, tiêu biểu nhất là Bill Liddell - siêu tiền đạo đầu tiên của CLB. Matt Busby, gương mặt nổi đình nổi đám sau này khi dẫn dắt M.U giành Cúp C1 năm 1968, cũng từng khoác áo Liverpool với hơn 100 trận.
Khi Shankly xuất hiện tại Anfield vào năm 1959, Liverpool FC vẫn chơi ở hạng hai. 14 năm lao động miệt mài, Shankly đã biến một đội bóng vô danh trở thành một đội bóng hùng mạnh của nước Anh và bắt đầu hướng tới Châu Âu. Với những ngôi sao như St.John, Callagan, Yeats và tiền đạo Roger Hunt, Liverpool đã được lên hạng mùa 1962-1963, giành Cúp FA năm 1965, lọt vào chung kết Cúp C2 năm 1966, giành chức VĐQG năm 1964, 1966. Giai đoạn cuối cùng của nhiệm kỳ (1973), Shankly giúp Liverpool giành chức VĐQG và Cúp UEFA. Trước khi ra đi, ông giới thiệu với thế giới một ngôi sao mới, Kevin Keegan.
Rồi Paisley tiếp bước. Miễn cưỡng bước vào nghiệp HLV, đến bản thân ông cũng không ngờ mình lại có một bảng thành tích chói sáng như thế. Trong 9 năm đương nhiệm, ông giành nhiều danh hiệu hơn bất cứ ai trong lịch sử bóng đá Vương quốc Anh - bất chấp sự cạnh tranh quyết liệt của các đội bóng Anh thời bấy giờ, tiêu biểu là Nottingham Forest của Brian Clough. Trong số các danh hiệu mà Paisley mang lại, đáng kể nhất là 3 chiếc Cúp C1 năm 1977, 1978 và 1981. Một thế hệ của Paisley ra đời với thủ môn Clemence, các hậu vệ Phil Neal, Thompson, Hansen, Smith, Kennedy, các tiền vệ Case, Souness, Heighway, Fairclough, các tiền đạo Dalglish, Rush... Trong thời kỳ Paisley, cả Châu Âu phải khiếp sợ mỗi khi phải đối mặt với "Đoàn quân đỏ"(RedArmy) - một đội quân tóc dài như những ngôi sao nhạc Rock của những ban nhạc Deep Purple hay Led Zepplin thời đó.

Liverpool vẫn hùng mạnh dưới triều đại ngắn ngủi của Fagan (1983-1985). Họ mất hẳn ảnh hưởng ở Châu Âu dưới thời của Dalglish (1986-1991) do bị cấm thi đấu sau thảm hoạ Heysel. Nhưng ở nước Anh, họ vẫn là số một. Những John Barnes, Aldridge, Grobbelar, Nicol, Beardsley... tiếp tục giữ "ngai vàng" ở nước Anh trong những năm cuối của thập niên 80, mặc dù đã có dấu hiệu của sự xuống dốc.
Nhưng Arsenal, Leeds và sau đó là Manchester United bắt đầu thay Liverpool thành những ông vua mới của bóng đá Anh. Thay Dalglish vào năm 1991, Souness không thể cưỡng lại xu thế ấy dù vẫn còn John Barnes, Ian Rush, Whelan, Houghton và được tăng cường thế hệ trẻ như McManaman, Fowler, Ruddock... Được tăng cường nhiều cầu thủ nước ngoài, cộng với sự trưởng thành của lứa trẻ tiêu biểu là Michael Owen nhưng triều đại Evans và Houllier sau này đành ngồi nhìn M.U chiếm hết danh hiệu này tới danh hiệu khác, Houllier còn buông xuôi: "M.U như đến từ hành tinh khác".

40 năm ấy, Liverpool FC cho ta thấy những điều gì?
Một CLB mà long trung thành đã đến mức tột đỉnh. Hầu như mỗi cầu thủ khi khoác trên mình chiếc áo đỏ đều nguyện sẽ chơi tại Anfield Road 5 năm, 10 năm hoặc lâu hơn nữa. Họ gửi gắm phần đời đẹp nhất của mình tại Anfield Road. Biét bao cầu thủ đã chơi trên 300 trận cho "Đoàn quân đỏ"? Không thể nhớ hết, chỉ biết không dưới con số 30. Thật tuyệt vời làm sao, khi mà ngày nay một cầu thủ chơi trên 100 lần cho một CLB đã là một sự kiện, một dịp để ăn mừng.
Truyền thống của CLB đi vào niềm tin của mọi thế hệ cầu thủ. Mỗi khi bước qua cổng Paisley, Gateway ngắm nhìn bức tượng Shankly hướng thẳng ra khán đài KOP, các cầu thủ đều ý thức rằng họ đang chơi cho một CLB lớn bậc nhất thế giới, có bề dày thành tích vào loại bậc nhất thế giới.

Tính truyền thống nảy sinh sự kế thừa: sau cặp bài trùng lừng danh St.John-Hunt là Keegan-Toshack, sau đó là Dalglish-Rush, là Barnes-Beardsley, là Houghton-Aldridge, là Fowler-Owen... Tình truyền thống được phản ánh rõ nét nhất qua các đời HLV của Liverpool trong 4 thập niên qua. Từ thới Shankly cho tới thời Roy Evans, tất cả các HLV đều chung một ý tưởng, một hoài bão, một khát vọng - người sau tiếp bước người trước, kế thừa tinh hoa của người trước và phát huy những phẩm chất cá nhân mình. Không một CLB nào trên trái đất này có cái gọi là "Boot-room" như Liverpool FC. Nó được HLV huyên thoại Bill Shankly tạo ra, tập hợp những con người tâm huyết nhất, để khi Shankly ra đi sẽ tiếp bước.

Trong cái "Boot-room" nổi tiếng ấy có Bob Paisley và Joe Fagan, những HLV đã đưa Liverpool lên tột đỉnh vinh quang sau này. Roy Evans, HLV của Liverpool những năm đầu 90, cũng là một thành viên của "Boot-room". Năm 1974, khi mới 25 tuổi, Evans đã được Shankly khuyên từ giã sân cỏ để tập trung cho sự nghiệp huấn luyện sau này. Những HLV như Dalglish và Souness không phải là thành viên của "Boot-room", nhưng họ đều là những ngôi sao sáng nhất trong lịch sử đội bóng và quan trọng đều chung ý tưởng với Shankly huyền thoại.
"Luôn hướng tới phía trước, không sợ hãi trước bất kỳ đối thủ nào" trở thành tinh thần chủ đạo của đội bóng qua nhiều thập kỷ. Tinh thần ấy được hun đúc thành một ý chí tuyệt vời mà thiếu ý chí ấy chưa chắc Liverpool đã trở thành một người khổng lồ của bóng đá châu Âu. Tinh thần ấy giúp họ vượt qua Real Madrid trong trận chung kết Cúp C1 năm 1981, vượt qua AS Roma trong trận trung kết năm 1984, dù đối thủ của họ không thiếu những ngôi sao thế giới.

Tinh thần ấy không chỉ có ở các cầu thủ mà truyền sang các thế hệ CĐV. Tiếng tăm của đoàn quân CĐV Liverpool vang khắp châu Âu, nhưng tiếc thay không phải lúc nào cũng là tiếng tốt. Sự cuồng nhiệt thái quá của các CĐV "áo Đỏ" đã gây ra hai thảm hoạ lớn nhất của bóng đá thế giới: vụ sân vận động Heysel(39 người thiệt mạng) va Hillsborough(96 người thiệt mạng).
Dòng sông Mersey vẫn trôi đi như trong những năm tháng vinh quang, nhưng Liverpool FC không còn như xưa nữa. Trong những bộ quần áo chỉnh chu hơn, trên một SVĐ được sang sửa khang trang hơn, nhưng tinh thần thép của một thời dường như không còn. Biệt danh "Những con quỷ đỏ" nay đã thuộc về M.U - "diễn viên chính" của "sân khấu" bóng đá Anh những năm qua.
Roy Evans là "Người Boot-room cuối cùng". Với sự xuất hiện của HLV người Pháp Houllier, Liverpool trở thành một đội bóng quốc tế với nhiều ngôi sao nước ngoài và một lối chơi Pháp hoá. Vẫn biết đó là xu thế thời đại, nhưng những CĐV trung thành của đội bóng không khỏi buồn khi "chất Liverpool" ngày càng phai nhạt. Sẽ còn là Liverpool nữa hay không khi Redknapp, Fowler, Carragher hay Owen lần lượt ra đi?
Biết bao giờ mới trở lại ngày xưa, 10 năm qua không còn giành được một danh hiệu VĐQG nào nữa. Nhưng người dân Liverpool vẫn tin rằng Liverpool rồi cũng sẽ quay lại những ngày tháng vinh quang ấy. Hơn ai hết, HLV Houllier thấu hiểu điều này.

Phần II: Liverpool qua những con số
Thành lập năm 1892
Sân: Anfield Roasd (45.362 chỗ ngồi)
Trang phục truyền thống: Áo đỏ, quần đỏ, tất đỏ.
Biệt danh: Mighty Reds, RedArmy, Red Devils
Thành tích:
- 18 lần VĐQG Anh ở các mùa bóng: 1900-1901; 1905-1906; 1921-1922; 1922-1923; 1946-1947; 1963-1964; 1965-1966; 1972-1973; 1975-1976; 1976-1977; 1978-179; 1979-1980; 1981-1982; 1982-1983; 1983-1984; 1985-1986; 1987-1988; 1989-1990.
- 5 Cúp FA: 1965; 1974; 1986; 1989; 1992.
- 5 Cúp liên đoàn: 1981; 1982; 1983; 1984; 1985.
- 4 Cúp C1: 1976-1977; 1977-1978; 1980-1981; 1983-1984.
- 2 Cúp UEFA: 1972-1973; 1975-1976.
- 1 Siêu cúp Châu Âu: 1977.
*) Trận thắng đậm nhất tại giải VĐ: thắng Rotherham 10-1 ngày 18/2/1896 tại giải hạng Hai. Tại Cúp Châu Âu thắng Stronggodset 11-0 tại vòng 1 cúp C2 năm 1974.
*) Trận thua đậm nhất: Thua Birmingham 1-9 tại giải hạng Hai năm 1954.
*) Kỷ lục mua cầu thủ: 11 triệu bảng, mua Emile Heskey từ Leicester tháng 3/2000.
*) Kỷ lục bán cầu thủ: 7 triệu bảng, bán Stan Collymore cho Aston Villa năm 1977.
*) Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất: Ian Rush với 335 bàn.
*) Cầu thủ khoác áo nhiều nhất: Ian Callaghan với 856 trận.
*) Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất trong 1 mùa: Roger Hunt (41 bàn tạI giải hạng Hai mùa 1960-1961).
*) Cầu thủ khoác áo ĐTQG nhiều nhất Keenny Dalglish (102 lần cho ĐT Scotland)

Phần III: Anfield Road
Nơi ánh dương không bao giờ tắt
Lịch sử của CLB nổi tiếng nhất nước Anh có màu máu và nước mắt. Trên sân cỏ là những chiến công đẹp nhất. Trên khán đài KOP là sự điên rồ nhất. Ở đây, quá khứ đè nặng hơn bất cứ nơi đâu trên thế giới…
Anfield Road, thánh địa có một không hai trên xứ sở xương mù, nơi nhiều đoàn quân danh tiếng đã rời đi trong tủi hận. Anfield Road, nơi ngọn lửa huy hoàng được Liverpool FC thắp lên trong suốt thế kỷ 20.
Nhưng ban đầu nớ không thuộc về Liverpool FC, bởi nó ra đời 18 năm trước khi đội quân “Áo đỏ” chào đời. Nó thuộc về Everton - đối thủ truyền khiếp ở nửa kia thành phố - từ năm 1874 tới năm 1892.
Khi nhắc tới sân Anfield, người ta nhắc ngay tới khán đài Kop nổi tiếng của nó. Khán đài này được xây dựng vào năm 1906, sau khi đội bóng áo đỏ giành được danh hiệu VĐ lần thứ hai. Tất cả những ai từng có mặt ở đây đều cảm thấy ngưỡng mộ pha chút thèm khát, tất cả những cầu thủ đều cảm thấy bồi hồi mỗi khi ngửng đầu chiêm ngưỡng nó.
Mãi tới mùa bóng 1928-1929, khán đài Kop mới được che bằng một cái mái xi măng. Tuy vậy, nó cũng là cái mái che lớn nhất trên sân bóng hồi bấy giờ. Rất thần kỳ là trong Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, nó không hề bị “sây sát”, bất chấp những cuộc ném bom của phát xít Đức. Sau thế chiến, Liverpool trở thành một đội bóng mạnh và khán giả kéo đến sân ngày càng đông. Năm 1952, có trận sân Anfield tải gần 62.000 khán giả tới xem, và kỷ lục ấy tồn tại cho tới ngày nay.
Cái tên Kop do Ernest Edwards, nhà báo chuyên viết thời luận của tờ “tiếng vọng Liverpool” đặt cho khan đài xây trên nền đất cao và dốc, gợi nhớ tới “Spion Kop”, ngọn đổi ở Nam Phi, nơi quân Anh quần thảo với quân Hà Lan trong cuộc chiến tranh Boer năm 1900. Kop có sức chứa 28.000 khán giả và nó góp phần quan trọng vào những chiến thắng của Liverpool.
Trên cái khán đài phi thường này, những cổ động viên bị lèn chặt như cá hộp trong thời gian diễn ra trận đấu. Đó là một biển người dậy sóng đe doạ khủng khiếp, khiến những địch thủ tài năng nhất cũng có thể mất tinh thần và bị rối loạn khi thi đấu tại Anfield.

Các nghệ sĩ lớn cũng tìm thấy cảm hứng tại Anfield. Nơi đây, những ban nhạc lớn của nước Anh như Gerry and The Pacemakers, The Searchers, The Merrseybeats và dĩ nhiên là The Beatles đã cất lên những bài ca hay nhất. Nhưng không gì sánh với bóng đá, những câu chuyện đẹp nhất tại Anfield khởi nguồn từ đầu năm 60 và kéo dài cho tới giữa những năm 80. Trong thời kỳ đó, cả Châu Âu ầm vang ca khúc trầm hùng: “You’ll never walk alone”(Bạn sẽ không bao giờ đơn độc) khi các đội quân của HLV Bill Shankly, của Bob Paisley, của Joe Fagan với những anh tài như Keegan, Tosshack, Dalglish, Rush… liên tục đè bẹp hết đội này tới đội khác, giành lấy hết vinh quang này đến vinh quang khác. Khẩu hiệu “you’ll never walk alone” đã được trưng lên một chiếc cổng đồ sộ bằng kim loại. Một ca khúc huyền bí với những lời lẽ hùng hồn (Hãy đi với niềm hy vọng trong lòng, bạn sẽ không bao giờ đơn độc) mà bất hạnh thay, đã thể hiện toàn bộ ý nghĩa của nó trong những thảm hoạ sau đó giáng xuống đầu các CĐV Liverpool. Dĩ nhiên đó là Heysel, là Hillssborough…, những địa danh gắn với “thành tích” bất hảo của những CĐV quá khích. Những thảm hoạ ấy rốt cuộc đã dẫn tới công cuộc cải tạo những SVĐ hư nát của nước Anh, và Anfield là một trong số đó.
Những thảm hoạ ấy, cũng như những thắng lợi của đội bong, đã góp phần làm nên truyền thuyết Anfield. Và cuộc sống cứ tiếp tục như thế… sau 88 năm tồn tại, khán đài Kop đã bị dỡ bỏ khi kết thúc mùa bóng 1993-1994 ghi them một dấu ấn vào lịch sử của Anfield. Hôm đó diễn ra trận Liverpool – Norwich: 1-0 và các CĐV đã tạo nên một không khí thật xúc động khi tiếng còi kết thúc trận đấu của trọng tài vang lên. Không ai muốn rời cái nơi yêu dấu ấy. Trong cái ngày buồn bã đó, nhiều người bi quan nghĩ rẳng ma thuật của sân Anffield cũng sẽ mất đi.
Nhưng không… ngay lúc này đây, và mãi mãi thế, trước khi bước vào sân bóng, các đối thủ của đội “áo Đỏ” vẫn biết rằng họ sắp bước lên một sân cỏ truyền thuyết. Vả lại trước cửa ra vào các phòng thay quần áo, phía trên cùng của cầu thang, vẫn sừng sững một tấm biển với dòng chữ: “This is Anfield”( Đây là Anfield). Đó là nơi mặt trời không bao giờ lặn, ánh hào quan của chiến thắng luôn còn đó.

Phần IV: Từ những chiếc ô xanh trắng tới chiếc áo đỏ lừng danh
Sau khi chia tách vớI Everton, các cầu thủ Liverpool mặc chiếc áo kẻ những ô vuông to màu xanh và trắng – màu truyền thống của Everton. Trong bức ảnh đầu tiên của Liverpool chụp năm 1892, các cầu thủ mặc giống hệt các cầu thủ Everton mặc năm 1883. Mãi tới năm 1894, các cầu thủ Liverpool mới chuyển sang màu áo đỏ. Từ đó, Liverpool luôn mang áo đỏ quần trắng và tất đỏ - sự thay đổi chỉ ở kiểu dáng cổ áo và những vạch sọc trên tất. Những kiểu áo trên sân khách luôn mang những màu đối lập.
Vào mùa bóng 1958-1959, Liverpool bắt đầu sử dụng phù hiệu của đội bóng trên áo: một phù hiệu hình bầu dục với chú chim màu đỏ và dòng chữ LFC ở phía dưới. Kiểu quần áo cũng thay đổi với cổ hình chữ V và quần lần đầu tiên có những vạch đỏ. Lên hạng vào năm 1962, Liverpool lại mặc áo có cổ. Sau khi giành chức VĐQG năm 1964, HLV Shankly đề nghị sử dụng bộ trang phục toàn đỏ để cho “khí thế hơn”. Bộ trang phục truyền thống của Liverpool hình thành: Áo đỏ với cổ viền trắng, quần đỏ và tất đỏ, cùng phù hiệu trên ngực.
Sang thập niên 70, Liverpool đơn giản hoá phù hiệu với chú chim màu trắng và dòng chữ LFC được thêu trên áo. Cùng với sự thương mại hoá bóng đá, lần đầu tiên phù hiệu nhỏ của hang Umbro xuất hiện trên phần ngực phải của áo. Kiểu áo có cổ được thay bằng kiểu áo cổ chữ V và thân áo đã xuất hiện những hình trang trí màu vàng. Không hiểu sao màu vàng rất thịnh hành trên trang phục bóng đá thập niên 70.
Năm 1979, Liverpool trở thành đội bóng đầu tiên của nước Anh có tên tài trợ trên trang phục. Đó là tên hãng Hitachi. Tuy nhiên vào thờI điểm này các trận đấu trong khuôn khổ Cúp châu Âu không được phép mang tên nhà tài trợ trên áo.

Vào mùa bóng 1982-1983 trang phục của Liverpool lại có sự thay đổi lớn. Những vạch trắng được đưa vào thân áo trước, và những đường trang trí màu trắng xuất hiện trên quần, Liverpool cũng có nhà tài trợ mớI: Crown Paints. Hãng này tồn tại trên ngực áo Liverpool tới mùa 1987-1988 thì được thay bằng Candy. Từ năm 1985, quần áo Liverpool không còn do Umbro thiết kế mà chuyển sang Adidas. Trên vai áo xuất hiện 3 vạch trắng biểu tượng của Adidas.
Hình ảnh Carlsberg trên ngực áo Liverpool bắt đầu từ mùa bóng 1992-1993 và tồn tại cho tới ngày nay. Từ đó, Liverpool có một bộ quần áo rất lạ khi thi đấu trên sân khách: trang phục toàn màu xanh, màu đặc trưng của Carlsberg. Từ mùa bóng 1997-1998 đến nay, Liverpool lại chuyển sang sử dụng trang phục của hang Reebok.
Có thể nói, trong lịch sử tồn tại của mình, Liverpool luôn trung thành với màu đỏ. Màu đỏ có thể là màu áo chủ đạo, có thể là màu trang trí. Chỉ có hai sự thay đổi: một là trang phục thi đấu trên sân khách(màu đen vào những năm đầu, màu vàng vào thập niên 70 và 80 hay màu xanh vào thập niên 90) và hai là tên hãng tài trợ trên ngực áo. Bởi vậy, có người từng phân biệt các đội bóng trong lịch sử Liverpool là Liverpool thời Candy, Liverpool thời Crown Paints hay Liverpool thời Carlsberg…
Liver Bird-Chú chim thiêng liêng
Với những người hâm mộ, Liverpool, hình ảnh Liver Bird thiêng liêng không kém hình ảnh chiếc áo đỏ.
Liver Bird là con vật tưởng tượng, pha trộn giữa hình ảnh của chim đại bàng và chim cốc. Nhiều người cho rằng đó là một chú chim bói cá được cách điệu. Liver Bird xuất hiện lần đầu tiên trong các tác phẩm của nhà văn Mỹ Herman Melville. Khi Vua John quyết định nâng cấp một cảng cá nhỏ bé có tên Lerpoole lên thành thành phố Liverpool vào thế kỷ 13, hình ảnh Liver Bird đã xuất hiện trên con dấu. Từ đó, trên nóc của toà nhà “Liver Building” nằm kề bở biển Mersey có hai chú chim Liver Bird rất lớn bằng đồng. Truyền thuyết kể rằng nếu hai chú chim đó… bay đi thì thành phố sẽ gặp những tai hoạ khủng khiếp. Tất nhiên là chúng không bay giờ bay được.
Khi Liverpool được thành lập vào năm 1892, Liver Bird được chọn làm con vật khước của CLB và hình ảnh chú chim đã được đưa vào phù hiệu của đội. Ban đầu phù hiệu chỉ đơn giản là hình Liver Bird trắng ở giữa. Những bổ xung sau này trên chiếc phù hiệu phản ánh dấu ấn lịch sử mà Liverpool đã trải qua. Dòng chữ “You’ll never walk alone” xuất hiện khi bài hát truyền thống của CLB vang khắp châu Âu. Những ngọn lửa đỏ xuất hiện để tưởng nhớ 96 nạn nhân đã thiệt mạng trong thảm hoạ Hillsbrough.